Niektóre firmy oprócz DNA autosomalnego (chromosomy od 1 do 22), sprawdzają także pozycje na chromosomie Y1. Dzięki temu, możemy wygenerować ogólną informację o haplogrupie linii męskiej i dowiedzieć się, jaką drogą migrowali nasi męscy przodkowie przez ostatnie tysiące lat!
Chromosom Y jest przekazywany z ojca na syna, więc mają go jedynie mężczyźni. Jeśli kobieta chce sprawdzić haplogrupę np. ojca lub męża, będzie potrzebowała ich wyników.
Firmy, które do DNA autosomalnego sprawdzają także niektóre pozycje na chromosomie Y i ilość pozycji (SNP)2:
- 23andMe – 3 733,
- AncestryDNA – 1 691,
- MyHeritage – 3 495
Family Tree DNA w teście autosomalnym (nazywanym u nich Family Finder) nie sprawdza żadnych pozycji na chromosomie Y. Zapewne dlatego, że w swojej ofercie mają osobne testy chromosomu Y. [edycja grudzień 2023: Od tego miesiąca Family Tree DNA pokazuje na kontach osób, które zrobiły test w ich firmie ogólną informację o haplogrupie Y-DNA. Jest ona na poziomie podobnym do tego, co wskazuje 23andMe (może się różnic w zależności od haplogrupy). Dla krewnych wyniki haplogrupy Y-DNA są widoczne tylko jeśli osoba zrobiła test w Family Tree DNA lub w My Heritage. Jeśli test był wgrany z 23andMe lub Ancestry, informacja widoczna będzie tylko dla właściciela konta.]
Haplogrupy wygenerowane z testów autosomalnych przedstawionych w tym artykule są porównywalne do mniej więcej poziomu badań STR Y-37/Y-67 w FTDNA.
Clade Finder
Do wygenerowania haplogrupy skorzystamy z narzędzia Clade Finder napisanego przez Huntera Provyn’a udostępnionego na stronie firmy YSEQ. Sprawdzimy, co Clade Finder wskaże dla tej samej osoby z wyników Ancestry oraz My Heritage3.
Zanim zaczniemy pracę z Clade Finderem, należy przygotować plik z surowymi danymi z Ancestry i/lub MyHeritage. Instrukcje, jak pobrać dane znajdziesz poniżej:
Jak pobrać wynik z My Heritage?
Po pobraniu wyniku, należy go rozpakować z formatu .zip do .csv lub .txt – takiego będziemy używać do analizy.
Zjeżdżamy na dół strony, gdzie jest opcja File upload – klikamy na „Choose file” i wskazujemy plik z surowymi danymi.
Po wgraniu pliku pokaże się tabelka z przewidywaną haplogrupą.
Ancestry
Z wyniku Ancestry, Clade Finder wskazał haplogrupę R-L1029, która mieści się pod R1a.
Jako kolejna prognoza (Next best prediciton u dołu strony) zostało wskazane R-Z282, które na drzewku Y-DNA jest wyżej niż R-L1029 (R-Z282 jest „rodzicem” R-L1029). Skąd zatem taka prognoza? Hunter Proven, twórca narzędzia wytłumaczył4, że dzieje się tak, gdy próbka ma wystarczająco dużo SNP, by mieć pewność, że zarówno wskazany subkład (R-L1029) oraz haplogrupa (R-Z282) mają 100% pokrycia i pewności.
My Heritage
Z wyniku My Heritage, Clade Finder wskazał haplogrupę R-M458.
Jako kolejna prognoza zostało wskazane R-Z2125, jednak wynik powinien pokazać R-M458, a więc inną linię R1a. Jest to znany problem, że wyniki z My Heritage wskazują haplogrupę R-Z2125 u mężczyzn, którzy w rzeczywistości są R-M458. My Heritage sprawdza pozycje SNP, które pasują do obu tych poziomów i algorytm pokazuje dwie alternatywne gałęzie. My Heritage wie o tym problemie od 2021 roku5.
Podsumowanie
Clade Finder jest dobrym narzędziem do ogólnego wskazania informacji o haplogrupie Y-DNA. Ma jednak pewne swoje ograniczenia, pokazane w powyższym artykule. Dlatego jeśli jesteś żywo zainteresowany/-a informacjami o swojej linii męskiej, polecam badanie pełnego chromosomu Y w Family Tree DNA (BIG-Y) lub badanie całego genomu (WGS – Whole Genome Sequencing) w Dante Labs lub Nebuli.
- Część firm sprawdza rownież trochę informacji na chromosomie X oraz DNA mitochondrialnym (mtDNA)
- https://isogg.org/wiki/Autosomal_DNA_testing_comparison_chart [dostęp: 7 listopada 2022r.]
- 23andMe informuje nas o haplogrupie Y-DNA, a po umieszczeniu w Clade Finderze, generuje się ta sama haplogrupa.
- Korespondencja e-mailowa
- Informacja przesłana mailem od Huntera Proven’a
17 komentarzy
Bardzo przydatny artykuł! Właśnie otrzymałem wyniki Y-DNA111 i dzięki informacjom z Pani bloga szybko porównałem je z wynikami autosomalnymi które robiłem już jakiś czas temu. Oczywiście linia się pokrywa 🙂 Choć oczekiwałem że dowiem się czegoś więcej o mojej pozycji w Drzewie Chromosomu Y. Czy zna Pani jakiś poręczny kalkulator który uściśliłby haplogrupę? FamilyTreeDNA oferyje oczywiście kolejne testy na SNP ale to dodatkowe koszty – i to wcale nie małe. Pozdrawiam!
Cieszę się, że wyniki się zgadzają 🙂 Niestety na tym etapie żaden kalkulator nie pomoże i w zależności od tego, jaka jest to haplogrupa, kolejnym krokiem będzie decyzja o upgradzie do BIG-a (oprócz 111 STR-ów zbadanie SNP chromosomu Y) lub pakiet konkretnych SNP. Polecam zapisanie się do grupy dyskusyjnej odpowiedniej dla Twojej haplogrupy na stronie FTDNA. Są tam osoby o bardzo specjalistycznej wiedzy (konkretnych gałęzi Y-DNA). W zależności od tego, jaką masz haplogrupę, być może doradzą Ci, czy wystarczy tańszy pakiet SNP, zamiast pełnego BIGa.
Witam.
Wgrałem wyniki testu z Ancestry do tego narzędzia i wyszło mi coś takiego:
Od góry: I – L621, I – CTS10936, I – Y45825
Recommends: I2a – M423
Co to oznacza? Bo niestety nie orientuję się wgl. 🙁
Pozdrawiam
Wojtek
Cześć Wojtek, I2a–M423 (powstała ok. 18 tysięcy lat temu), z niej wywodzi się I-L621 (powstała ok. 9500 tysięcy lat temu). Natomiast I–CTS10936 oraz I–Y45825 to dwie osobne gałązki wychodzące spod I-L621, na obu być nie możesz, widocznie z testu Ancestry nie można było rozstrzygnąć, która gałązka jest Twoja 🙂 Możesz zgłębiać wiedzę o I-L621 lub o obu gałązkach poziom niżej, lecz by rozstrzygnąć, do której należysz, trzeba by zrobić bardziej dokładny test. Pewnie wynik z 23andMe już dałby więcej informacji, ale jeśli jesteś naprawdę zainteresowany Y-DNA i linią męską, lepiej będzie zdecydować się na pełne sekwencjonowanie, czyli tzw. test BIG-Y (Family Tree DNA lub WGS).
I2 to prasłowiańska haplogrupa pochodząca z Europy Południowej, jest uważana za najstarszą męską linię w Polsce, choć obecnie najpopularniejszą haplogrupą mężczyzn w naszym kraju jest R1a (ponad 55% populacji).
Wśród znanych osób, które mają haplogrupę I2 są m.in. Chuck Norris, Bill Gates, Marcin Luter 🙂
Więcej informacji znajdziesz w narzędziu Discovery firmy FTDNA: https://discover.familytreedna.com/y-dna/I-L621/story
Miłej lektury 🙂
Witam, w moim wyniku z MyHeritage wyszło R-Z2125 jako wynik, natomiast R-Z645 jako następny najlepszy wynik. Czy powinienem przyjąć ten wynik za prawdopodobny, czy też nadal aktualny jest problem z MyHeritage i przyjąć możliwość, że w rzeczywistości może to być R-M458?
Cześć Bartku, chip MyHeritage narazie nie został zmieniony, więc Twoja haplogrupa to R-Z645 (R1a-Z645), a czy dokładniej R-Z2125 czy R-M458, trzeba by sprawdzić bardziej dokładnym testem 👍
Witam. Mam ten sam wynik co Bartek. Widzę że jest to powszechny błąd z MyHeritage. MorleyDNA pokazuje mi Y-DNA R1a-m417 co jak się zorientowałem jest bardziej zbliżone do R-Z645 niż do R-Z2125 (które sięga aż do Azji Centralnej), więc jest to bardzo prawdopodobne by za R-Z2125 się krył R-M458 u więszkości Polaków, szczególnie jak GEDmatch nie wykazuje pochodzenia z centralnej azji narodów tureckich i kaukazu
Witaj Marto,
bardzo pomocny artykuł. Dziękuję.
Wgrałem wyniki swojego testu autosomalnego z MyHeritage do Clade Finder. W pierwszym wyniku otrzymałem haplogrupę R-L23, a kolejnym przewidywanym jest wynikiem jest R-M269. Czy to oznacza, że posiadam faktycznie haplogrupę R1b, czy potrzebne są pogłębione badania mojego Y-DNA?
Pozdrawiam,
Adrian 🙂
Tak, R-L23 jest podgałązką R-M269, a ta jest podgałązką R1b. Twoja haplogrupa to R1b, a pogłębione badanie (np. BIG-Y lub WGS) uszczegółowiłoby wynik jeszcze bardziej. Wspólny męski przodek dla R-M269 żył ok 6400 lat temu, dla R-L23 ok 6100 lat temu. Dokładne badanie chromosomu Y mogłoby „przybliżyć” Cię do czasów bliższych współczesności. Jak bardzo? Różnie to bywa i zależy kto jest w bazie na dany moment. Niektórzy znajdują informacje o haplogrupie, która powstała 200 lat temu, inni 500, a jeszcze inni 1000. Przy czym z czasem do baz dochodzą nowe osoby i drzewo filogentyczne wciąż się rozwija.
Dzięki za ciekawy artykuł, też z ciekawości spróbowałem wgrać wynik z MyHeritage. Most specific position wyszło A0, a Next best prediction B-V2342. Jestem w stanie jakoś określić haplogrupę po tych wynikach?;-)
cześć Wojtek, tylko robiąc bardziej dokładny test 🙂 Z tej ilości SNP, które bada MyHeritage można „wyciągnąć” taką ogólną informację
Mam trudności z ogarnięciem tematu DNA.
Dlatego bardzo dziękuję za zrozumiałe i zgrabne opisanie co z czym i w jakiej kolejności.
Zrobiłem wg instrukcji – pobrałem swoje dane DNA z MYH, o czym dotychczas nie pomyślałem.
Następnie zassałem je do Y Clade Finder’a.
I fajnie mi szło, i cieszyłem się jak dziecko, że potrafię wykonywać instrukcje w tematyce trudnej dla mnie.
Szkoda tylko, że na tym się skończyło, bo pokazał mi się wynik jak na obrazku umieszczonym w artykule,
czyli najpierw R-M458, a jako kolejne przybliżenie R-Z2125.
Wychodzi mi, że jestem typowym błędem MYH’a.
Ale to nic, poproszę mądrzejszych o wyłożenie mi gdzie, co dalej badać i za ile.
Dziękuję
Jacek
cześć Jacku, to jest dość popularna w Polsce haplogrupa, mój ojciec również do niej należy 🙂 Na pewno dowiedziałeś się, że jesteś R1a-M458, której wspólny męski przodek żył 5000 lat temu na obszarze obecnych Węgier a to już dużo. Jeśli chcesz poznać bardziej szczegółową haplogrupę, pomyśl o teście BIG-Y w Family Tree DNA lub teście typu WGS np. w Nebuli, Y-SEQ lub Dante Labs.
Witam serdecznie. Proszę o pomoc w interpretacji moich wyników. Z analizy wynika że mam R-Z282 Z282/S198/V3055+ oraz R-Z283 Z283/S339/PF6217+. Czy z w/w danych można coś więcej wywnioskować ?
R-Z282 jest podgałązką R-Z283. Wspólny męski przodek dla obu żył ok 5000 lat temu. Na phylographerze możesz zobaczyć ścieżkę męskiej linii przodków na przestrzeni lat, jednak by poznać ich historię bliższą współczesności potrzebne będzie zrobienie bardziej dokładnego testu Y-DNA. O wyborze testu piszę tutaj: Y-DNA dla początkujących, a na temat interpretaji wyników tutaj: Y-DNA – plan 21 działań
Dzień dobry Pani Marto, świetna strona. Podążyłem za Pani przewodnikiem i załadowałem plik z myheritage na clade finder. Jestem rozbity. Myheritage pokazało mi 97.5% Polak i 2.5% Balt. To by się zgadzało z moją wiedzą na temat rodziny, która od co najmniej 18 wieku zamieszkuje Mazowsze. Tak byłem nastawiony na R1A1 że kilka razy ładowałem plik bo myślałem że nie wygenerował wyniku. Ale w końcu zobaczyłem że jest wynik, tylko dziwny E-V13 i E-L618, czy to jest w ogóle prawdopodobne?
E-V13 (wspólny męskie przodek ok 4800 lat temu) jest podgałązką E-L618 (wspólny męski przodek ok 8000 lat temu). Według danych portalu phylographer mężczyźni z haplogrupą E-V13 już prawie 6000 lat temu mieszkali na terenie obecnego pogranicza Austrii i Włoch. W Polsce haplogrupę E ma niecałe 4% mężczyzn, przy czym np. w Wielkopolsce, Świętokrzyskim ponad 5%, a na Dolnym Śląsku ponad 6% mężczyzn [artykuł źródłowy]. Polecam test BIG-Y w FTDNA 🙂