Niektóre firmy oprócz DNA autosomalnego (chromosomy od 1 do 22), sprawdzają także pozycje na chromosomie Y1. Dzięki temu, możemy wygenerować ogólną informację o haplogrupie linii męskiej i dowiedzieć się, jaką drogą migrowali nasi męscy przodkowie przez ostatnie tysiące lat!
Chromosom Y jest przekazywany z ojca na syna, więc mają go jedynie mężczyźni. Jeśli kobieta chce sprawdzić haplogrupę np. ojca lub męża, będzie potrzebowała ich wyników.
Firmy, które do DNA autosomalnego sprawdzają także niektóre pozycje na chromosomie Y i ilość pozycji (SNP)2:
- 23andMe – 3 733,
- AncestryDNA – 1 691,
- MyHeritage – 3 495
Family Tree DNA w teście autosomalnym (nazywanym u nich Family Finder) nie sprawdza żadnych pozycji na chromosomie Y. Zapewne dlatego, że w swojej ofercie mają osobne testy chromosomu Y.
Haplogrupy wygenerowane z testów autosomalnych przedstawionych w tym artykule są porównywalne do mniej więcej poziomu badań STR Y-37/Y-67 w FTDNA.
Clade Finder
Do wygenerowania haplogrupy skorzystamy z narzędzia Clade Finder napisanego przez Huntera Provyn’a udostępnionego na stronie firmy YSEQ. Sprawdzimy, co Clade Finder wskaże dla tej samej osoby z wyników Ancestry oraz My Heritage3.
Zanim zaczniemy pracę z Clade Finderem, należy przygotować plik z surowymi danymi z Ancestry i/lub MyHeritage. Instrukcje, jak pobrać dane znajdziesz poniżej:
Jak pobrać wynik z My Heritage?
Po pobraniu wyniku, należy go rozpakować z formatu .zip do .csv lub .txt – takiego będziemy używać do analizy.
Zjeżdżamy na dół strony, gdzie jest opcja File upload – klikamy na „Choose file” i wskazujemy plik z surowymi danymi.
Po wgraniu pliku pokaże się tabelka z przewidywaną haplogrupą.
Ancestry
Z wyniku Ancestry, Clade Finder wskazał haplogrupę R-L1029, która mieści się pod R1a.
Jako kolejna prognoza (Next best prediciton u dołu strony) zostało wskazane R-Z282, które na drzewku Y-DNA jest wyżej niż R-L1029 (R-Z282 jest „rodzicem” R-L1029). Skąd zatem taka prognoza? Hunter Proven, twórca narzędzia wytłumaczył4, że dzieje się tak, gdy próbka ma wystarczająco dużo SNP, by mieć pewność, że zarówno wskazany subkład (R-L1029) oraz haplogrupa (R-Z282) mają 100% pokrycia i pewności.
My Heritage
Z wyniku My Heritage, Clade Finder wskazał haplogrupę R-M458.
Jako kolejna prognoza zostało wskazane R-Z2125, jednak wynik powinien pokazać R-M458, a więc inną linię R1a. Jest to znany problem, że wyniki z My Heritage wskazują haplogrupę R-Z2125 u mężczyzn, którzy w rzeczywistości są R-M458. My Heritage sprawdza pozycje SNP, które pasują do obu tych poziomów i algorytm pokazuje dwie alternatywne gałęzie. My Heritage wie o tym problemie od 2021 roku5.
Podsumowanie
Clade Finder jest dobrym narzędziem do ogólnego wskazania informacji o haplogrupie Y-DNA. Ma jednak pewne swoje ograniczenia, pokazane w powyższym artykule. Dlatego jeśli jesteś żywo zainteresowany/-a informacjami o swojej linii męskiej, polecam badanie pełnego chromosomu Y w Family Tree DNA (BIG-Y) lub badanie całego genomu (WGS – Whole Genome Sequencing) w Dante Labs lub Nebuli.
- Część firm sprawdza rownież trochę informacji na chromosomie X oraz DNA mitochondrialnym (mtDNA)
- https://isogg.org/wiki/Autosomal_DNA_testing_comparison_chart [dostęp: 7 listopada 2022r.]
- 23andMe informuje nas o haplogrupie Y-DNA, a po umieszczeniu w Clade Finderze, generuje się ta sama haplogrupa.
- Korespondencja e-mailowa
- Informacja przesłana mailem od Huntera Proven’a
4 komentarze
Bardzo przydatny artykuł! Właśnie otrzymałem wyniki Y-DNA111 i dzięki informacjom z Pani bloga szybko porównałem je z wynikami autosomalnymi które robiłem już jakiś czas temu. Oczywiście linia się pokrywa 🙂 Choć oczekiwałem że dowiem się czegoś więcej o mojej pozycji w Drzewie Chromosomu Y. Czy zna Pani jakiś poręczny kalkulator który uściśliłby haplogrupę? FamilyTreeDNA oferyje oczywiście kolejne testy na SNP ale to dodatkowe koszty – i to wcale nie małe. Pozdrawiam!
Cieszę się, że wyniki się zgadzają 🙂 Niestety na tym etapie żaden kalkulator nie pomoże i w zależności od tego, jaka jest to haplogrupa, kolejnym krokiem będzie decyzja o upgradzie do BIG-a (oprócz 111 STR-ów zbadanie SNP chromosomu Y) lub pakiet konkretnych SNP. Polecam zapisanie się do grupy dyskusyjnej odpowiedniej dla Twojej haplogrupy na stronie FTDNA. Są tam osoby o bardzo specjalistycznej wiedzy (konkretnych gałęzi Y-DNA). W zależności od tego, jaką masz haplogrupę, być może doradzą Ci, czy wystarczy tańszy pakiet SNP, zamiast pełnego BIGa.
Witam.
Wgrałem wyniki testu z Ancestry do tego narzędzia i wyszło mi coś takiego:
Od góry: I – L621, I – CTS10936, I – Y45825
Recommends: I2a – M423
Co to oznacza? Bo niestety nie orientuję się wgl. 🙁
Pozdrawiam
Wojtek
Cześć Wojtek, I2a–M423 (powstała ok. 18 tysięcy lat temu), z niej wywodzi się I-L621 (powstała ok. 9500 tysięcy lat temu). Natomiast I–CTS10936 oraz I–Y45825 to dwie osobne gałązki wychodzące spod I-L621, na obu być nie możesz, widocznie z testu Ancestry nie można było rozstrzygnąć, która gałązka jest Twoja 🙂 Możesz zgłębiać wiedzę o I-L621 lub o obu gałązkach poziom niżej, lecz by rozstrzygnąć, do której należysz, trzeba by zrobić bardziej dokładny test. Pewnie wynik z 23andMe już dałby więcej informacji, ale jeśli jesteś naprawdę zainteresowany Y-DNA i linią męską, lepiej będzie zdecydować się na pełne sekwencjonowanie, czyli tzw. test BIG-Y (Family Tree DNA lub WGS).
I2 to prasłowiańska haplogrupa pochodząca z Europy Południowej, jest uważana za najstarszą męską linię w Polsce, choć obecnie najpopularniejszą haplogrupą mężczyzn w naszym kraju jest R1a (ponad 55% populacji).
Wśród znanych osób, które mają haplogrupę I2 są m.in. Chuck Norris, Bill Gates, Marcin Luter 🙂
Więcej informacji znajdziesz w narzędziu Discovery firmy FTDNA: https://discover.familytreedna.com/y-dna/I-L621/story
Miłej lektury 🙂