{"id":3362,"date":"2024-03-04T06:27:00","date_gmt":"2024-03-04T06:27:00","guid":{"rendered":"https:\/\/saturdaydna.com\/?p=3362"},"modified":"2024-03-04T11:03:20","modified_gmt":"2024-03-04T11:03:20","slug":"y-dna-dla-poczatkujacych","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/saturdaydna.com\/2024\/03\/y-dna-dla-poczatkujacych\/","title":{"rendered":"Y-DNA dla pocz\u0105tkuj\u0105cych"},"content":{"rendered":"\n

Wprowadzenie<\/h2>\n\n\n\n

Wchodz\u0105c w \u015bwiat genealogii genetycznej szybko orientujemy si\u0119, \u017ce do wyboru mamy r\u00f3\u017cne rodzaje test\u00f3w DNA: autosomalne<\/span>1<\/sup><\/a><\/span>, Y-DNA oraz mitochondrialne. Odpowiadaj\u0105 one r\u00f3\u017cnym rodzajom DNA. Ka\u017cdy z tych test\u00f3w przybli\u017cy nasze pochodzenie w inny spos\u00f3b, da inne informacje. W tym artykule skupi\u0119 si\u0119 na Y-DNA, czym ono jest i w jaki spos\u00f3b mo\u017ce by\u0107 przydatne dla genealog\u00f3w? <\/p>\n\n\n\n\n\n\n\n

Artyku\u0142 ukaza\u0142 si\u0119 pt. 'Testy Y-DNA w poszukiwaniach genealogicznych<\/em>’ w numerze 3\/2023 kwartalnika genealogicznego More Maiorum. Kwartalnik mo\u017cesz pobra\u0107 w ca\u0142o\u015bci\u00a0<\/em>na tej stronie<\/a>.<\/em><\/p>\n\n\n\n

Rodzaje DNA<\/h2>\n\n\n\n

Jako ludzie mamy 23 pary chromosom\u00f3w<\/span>2<\/sup><\/a><\/span>, w ka\u017cdej z tych par dziedziczymy jeden chromosom od matki i jeden od ojca. Pary chromosom\u00f3w od 1 do 22 to tzw. \u201cchromosomy autosomalne\u201d, odpowiadaj\u0105ce za dziedziczenie cech nie zwi\u0105zanych z p\u0142ci\u0105. 23-cia para chromosom\u00f3w to chromosomy p\u0142ciowe. Kobieta ma dwa chromosomy X, jeden dziedziczy po matce, a drugi po ojcu (grafika numer 1). <\/p>\n\n\n\n

\"\"
Grafika 1. DNA kobiet, \u017ar\u00f3d\u0142o: opracowanie w\u0142asne<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\n

M\u0119\u017cczy\u017ani r\u00f3wnie\u017c dziedzicz\u0105 po matce jeden chromosom X, jednak chromosomem okre\u015blaj\u0105cym ich p\u0142e\u0107 jest chromosom Y – dziedziczony od ojca (grafika numer 2). Ten spos\u00f3b dziedziczenia sprawia, \u017ce Y-DNA jest wyj\u0105tkowe, poniewa\u017c okre\u015bla bezpo\u015bredni\u0105 lini\u0119 m\u0119sk\u0105 – chromosom Y jest przekazywany tylko z ojca na syna. Czasem \u017cartuj\u0119, \u017ce jako kobieta mam dwie haplogrupy Y-DNA – mojego ojca i m\u0119\u017ca. Tak naprawd\u0119 jednak, gdyby nie chcieli wykona\u0107 testu, nie mia\u0142abym co bada\u0107, poniewa\u017c jak wy\u017cej wspomniana zasada dziedziczenia wskazuje – test Y-DNA mo\u017ce zrobi\u0107 jedynie m\u0119\u017cczyzna, poniewa\u017c tylko m\u0119\u017cczy\u017ani maj\u0105 chromosom Y (grafika numer 3).  <\/p>\n\n\n\n

\"\"
Grafika 2. DNA m\u0119\u017cczyzn, \u017ar\u00f3d\u0142o: opracowanie w\u0142asne<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\n

Dziedziczenie chromosomu Y<\/h2>\n\n\n\n

Poniewa\u017c chromosomy X i Y s\u0105 r\u00f3\u017cne, gdy m\u0119\u017cczyzna przekazuje jeden z nich swojemu dziecku (je\u015bli przeka\u017ce chromosom X – para b\u0119dzie mia\u0142\u0105 c\u00f3rk\u0119, je\u015bli przeka\u017ce chromosom Y – syna), nie zachodzi mi\u0119dzy nimi proces rekombinacji, co w uproszczeniu mo\u017cemy okre\u015bli\u0107 mianem \u201cmieszania si\u0119\u201d dw\u00f3ch chromosom\u00f3w. Rekombinacja polega na wymieszaniu si\u0119 r\u00f3\u017cnych cz\u0119\u015bci pary chromosom\u00f3w tak, by powsta\u0142 jeden nowy, unikalny przekazywany dziecku. Tak dzieje si\u0119 w przypadku chromosom\u00f3w 1-22 (autosomalnych) oraz gdy kobieta przekazuje dziecku jeden chromosom X, ale \u201cwymieszany\u201d z jej dw\u00f3ch chromosom\u00f3w X. Patrz\u0105c na grafiki numer 1 i 2, mo\u017cemy sobie wyobrazi\u0107, \u017ce jeden z chromosom\u00f3w w parze numer 1 jest mieszank\u0105 chromosom\u00f3w, jakie ojciec odziedziczy\u0142 po swojej matce i ojcu (dziadkach dziecka), a drugi chromosom jest mieszank\u0105, jak\u0105 mama odziedziczy\u0142a po swoich rodzicach<\/span>3<\/sup><\/a><\/span>.  <\/p>\n\n\n\n

Poniewa\u017c u m\u0119\u017cczyzn w 23. parze chromosomy X i Y nie mieszaj\u0105 si\u0119, m\u0119\u017cczyzna przekazuje synowi niezmieniony chromosom Y. Co jaki\u015b czas, najcz\u0119\u015bciej co kilka pokole\u0144, zdarza si\u0119, \u017ce na chromosomie Y zachodzi mutacja (zmiana). Jest to naturalny proces, dzi\u0119ki kt\u00f3remu mo\u017cemy okre\u015bla\u0107 czas powstania rozga\u0142\u0119zie\u0144 na drzewie filogenetycznym haplogrup chromosomu Y<\/span>4<\/sup><\/a><\/span>. Dzi\u0119ki badaniu tych zmian mo\u017cemy okre\u015bli\u0107 np. ile lat temu dwaj dowolni m\u0119\u017cczy\u017ani mieli wsp\u00f3lnego m\u0119skiego przodka.<\/p>\n\n\n\n

\"\"
Grafika 3. Dziedziczenie Y-DNA, \u017ar\u00f3d\u0142o: opracowanie w\u0142asne<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\n

Wyj\u0105tkowy chromosom<\/h2>\n\n\n\n

Testy autosomalne daj\u0105 nam informacje o przodkach we wszystkich liniach – wszystkich dziadkach, pradziadkach, prapradziadkach itd. Jednak z ka\u017cdym kolejnym pokoleniem \u201cwyp\u0142ukuje si\u0119\u201d po\u0142owa DNA, przez co testy autosomalne maj\u0105 swoje ograniczenie czasowe, do oko\u0142o 6-8 pokole\u0144 wstecz<\/span>5<\/sup><\/a><\/span>. Co zatem je\u015bli chcieliby\u015bmy zag\u0142\u0119bi\u0107 si\u0119 w bardziej odleg\u0142e historycznie czasy, np. si\u0119gn\u0105\u0107 do \u015bredniowiecza lub\u2026 epoki br\u0105zu? <\/p>\n\n\n\n

Tutaj z odpowiedzi\u0105 przychodz\u0105 testy Y-DNA. Wynik Y-DNA nie jest ograniczony do kilku pokole\u0144, a wskazuje nam informacje o linii m\u0119skiej do tysi\u0119cy lat wstecz, si\u0119gaj\u0105c a\u017c do tzw. \u201cpierwotnego Adama\u201d czyli wsp\u00f3lnego przodka ludzko\u015bci w linii m\u0119skiej. Jego to\u017csamo\u015b\u0107 nie jest nam znana, mamy o nim jednak kilka informacji. Po pierwsze, \u017cy\u0142 oko\u0142o 200-250 tysi\u0119cy lat temu w Afryce. Po drugie, mia\u0142 co najmniej dw\u00f3ch syn\u00f3w, z kt\u00f3rych ka\u017cdy zapocz\u0105tkowa\u0142 inn\u0105 lini\u0119 drzewa Y-DNA. <\/p>\n\n\n\n

Podobnie jak w przypadku \u201cmitochondrialnej Ewy\u201d<\/span>6<\/sup><\/a><\/span>, nazwa ma swoje pochodzenie w Biblii i jest symboliczna. \u201cPierwotny Adam\u201d nie \u017cy\u0142 w tym samym czasie co \u201cmitochondrialna Ewa\u201d, nie by\u0142 te\u017c jedynym m\u0119\u017cczyzn\u0105, kt\u00f3ry \u017cy\u0142 w tamtych czasach. Prawdopodobnie \u017cy\u0142o wtedy tysi\u0105ce innych m\u0119\u017cczyzn i mieli potomk\u00f3w, jednak pomi\u0119dzy okresem 200 tysi\u0119cy lat temu a wsp\u00f3\u0142czesno\u015bci\u0105, ich chromosom Y m\u00f3g\u0142 \u201cwygasn\u0105\u0107\u201d, poniewa\u017c mieli jedynie \u017ce\u0144skie potomkinie lub mieli potomk\u00f3w, kt\u00f3rzy nie mieli dzieci<\/span>7<\/sup><\/a><\/span>. <\/p>\n\n\n\n

Haplogrupy chromosomu Y oznaczane s\u0105 po kolei od liter alfabetu. \u201cPierwotnemu Adamowi\u201d przypisuje si\u0119 haplogrup\u0119 A. Z biegiem czasu i zmian zachodz\u0105cych na chromosomach Y, wyodr\u0119bnia si\u0119 kolejne haplogrupy – B, C, D itd. Uproszczone drzewo haplogrup Y-DNA przedstawia grafika 7, znajduj\u0105ca si\u0119 w za\u0142\u0105czonym s\u0142owniku termin\u00f3w.<\/p>\n\n\n\n

Test Y-DNA jest wspania\u0142ym narz\u0119dziem do sprawdzenia, czy dwaj m\u0119\u017cczy\u017ani nosz\u0105cy to samo, podobne lub r\u00f3\u017cne nazwiska s\u0105 ze sob\u0105 spokrewnieni w linii m\u0119skich przodk\u00f3w<\/span>8<\/sup><\/a><\/span>. Dzi\u0119ki testom Y-DNA mo\u017cliwe sta\u0142o si\u0119 sprawdzenie takiego pokrewie\u0144stwa, nawet gdy nie mamy dost\u0119pu do akt metrykalnych (np. gdy nie istniej\u0105). Przyk\u0142adem mog\u0105 by\u0107 moje poszukiwania rodziny \u017baryn\u00f3w, kt\u00f3re s\u0105 utrudnione ze wzgl\u0119du na brak dokument\u00f3w. Na Bia\u0142orusi oraz w Stanach Zjednoczonych znalaz\u0142am osoby nosz\u0105ce to samo nazwisko, a testy Y-DNA potwierdzi\u0142y, \u017ce wywodz\u0105 si\u0119 od wsp\u00f3lnego m\u0119skiego przodka. <\/p>\n\n\n\n

Podsumowuj\u0105c, z testami Y-DNA, mo\u017cemy potwierdzi\u0107 lub wykluczy\u0107 pokrewie\u0144stwo w linii m\u0119skiej, dowiedzie\u0107 si\u0119 ile pokole\u0144 wstecz \u017cy\u0142 wsp\u00f3lny m\u0119ski przodek lub kiedy zasz\u0142o przerwanie linii, a zatem pozna\u0107 histori\u0119, nawet gdy genealogia metrykalna nie jest mo\u017cliwa do stworzenia.<\/p>\n\n\n\n

Haplogrupa Y-DNA w testach autosomalnych?<\/h2>\n\n\n\n

Na pocz\u0105tku wiele os\u00f3b sprawdza haplogrup\u0119 Y-DNA z wyniku testy autosomalnego. Je\u015bli zdecydowali\u015bmy si\u0119 na test w 23andMe, to og\u00f3lna informacja o haplogrupie Y-DNA poka\u017ce si\u0119 nam na stronie. Je\u015bli mamy wynik z Ancestry lub My Heritage, r\u00f3wnie\u017c mo\u017cemy sprawdzi\u0107 informacj\u0119 o haplogrupie chromosomu Y, s\u0142u\u017cy do tego narz\u0119dzie Y Clade Finder stworzone przez Huntera Provyn\u2019a i dost\u0119pne bezp\u0142atnie na stronie YSEQ. Na moim blogu znajdziecie artyku\u0142 z instrukcj\u0105 \u201cJak sprawdzi\u0107 haplogrup\u0119 Y-DNA z wyniku testu autosomalnego<\/a>\u201d.<\/p>\n\n\n\n

Pami\u0119tajmy jednak, \u017ce w wy\u017cej wymienionych testach autosomalnych, sprawdzana jest niewielka cz\u0119\u015b\u0107 chromosomu Y, przez co informacja o haplogrupie b\u0119dzie bardzo og\u00f3lna, odleg\u0142a historycznie. Dla przyk\u0142adu, wyniki mojego m\u0119\u017ca z test\u00f3w 23andMe i Ancestry wskazuj\u0105 haplogrup\u0119 R1b-Z8, dla kt\u00f3rej wsp\u00f3lny MRCA<\/span>9<\/sup><\/a><\/span> \u017cy\u0142 prawie 3000 lat temu. Wynik mojego ojca z MyHeritage wgrany do Clade Findera pokazuje haplogrup\u0119 R1a-L1029 (MRCA ok. 2100 lat temu), a 23andMe pokazuje haplogrup\u0119 R1a-YP417 (MRCA ok. 2000 lat temu). Cz\u0119\u015b\u0107 os\u00f3b stwierdzi, \u017ce informacje sprzed 2-3 tysi\u0119cy lat cho\u0107 interesuj\u0105ce, s\u0105 jednak odleg\u0142e genealogiczne. <\/p>\n\n\n\n

Je\u015bli chcemy naprawd\u0119 zag\u0142\u0119bi\u0107 si\u0119 w podr\u00f3\u017c po chromosomie Y i zbada\u0107 go dok\u0142adniej, ni\u017c to, co pokazuj\u0105 predykcje z test\u00f3w autosomalnych, decydujemy si\u0119 na dedykowany test Y-DNA.<\/p>\n\n\n\n

Wyb\u00f3r testu Y-DNA<\/h2>\n\n\n\n

Mo\u017cliwo\u015bci zbadania chromosomu Y jest sporo, spr\u00f3bujmy je usystematyzowa\u0107, by by\u0142y jak najbardziej zrozumia\u0142e.  <\/p>\n\n\n\n

W pierwszym kroku mo\u017cemy zastanowi\u0107 si\u0119, czy chcemy:<\/p>\n\n\n\n

    \n
  1. wykona\u0107 test samego chromosomu Y (np. Family Tree DNA)<\/li>\n\n\n\n
  2. wykona\u0107 test WGS (sekwencjonowanie ca\u0142ego genomu), kt\u00f3ry czyta ca\u0142y nasz kod DNA, nie tylko chromosom Y, ale r\u00f3wnie\u017c DNA autosomalne, X-DNA, DNA mitochondrialne<\/li>\n<\/ol>\n\n\n\n

    Oba rozwi\u0105zania maj\u0105 swoje plusy i minusy, a wyb\u00f3r jednego z nich jest spraw\u0105 indywidualn\u0105.<\/p>\n\n\n\n

    Family Tree DNA<\/strong><\/td><\/tr>
    plusy<\/strong><\/td>minusy<\/strong><\/td><\/tr>
    obecno\u015b\u0107 w najwi\u0119kszej bazie Y-DNA (prawie 300 ty\u015b os\u00f3b<\/span>10<\/sup><\/a><\/span>)<\/td>cena, w czasie promocji ok 379$ za test BIG Y-700<\/td><\/tr>
    mo\u017cliwo\u015b\u0107 wgrania wyniku do bazy YFull
    (w formacie .VCF za darmo)<\/td>    		konieczno\u015b\u0107 dop\u0142aty 100$ za format .BAM<\/span>11<\/sup><\/a><\/span>, np. do wgrania do bazy YFull<\/td><\/tr>
    analiza jest \u201cpodana na talerzu\u201d, brak konieczno\u015bci samodzielnej obr\u00f3bki danych<\/td><\/td><\/tr>
    statystycznie wi\u0119ksze szanse na dok\u0142adniejsze okre\u015blenie pochodzenia<\/td><\/td><\/tr>
    cz\u0119ste aktualizacje<\/td><\/td><\/tr>
    du\u017ca spo\u0142eczno\u015b\u0107 i wsparcie, grupy dyskusyjne dla poszczeg\u00f3lnych haplogrup<\/td><\/td><\/tr>
    mo\u017cliwo\u015b\u0107 kupienia najpierw ta\u0144szego testu (STR), a w p\u00f3\u017aniejszym czasie wykupienia dok\u0142adniejszego wyniku<\/td><\/td><\/tr><\/tbody><\/table><\/figure>\n\n\n\n
    WGS – Pe\u0142ne Sekwencjonowanie Genomu <\/strong>
    <\/strong>(np. Dante Labs, Nebula Genomics, YSEQ)<\/strong><\/td><\/tr>
    plusy<\/strong><\/td>minusy<\/strong><\/td><\/tr>
    cena, kt\u00f3ra w czasie promocji potrafi wynie\u015b\u0107 ok. 150$<\/td>konieczno\u015b\u0107 samodzielnej obr\u00f3bki surowych danych<\/td><\/tr>
    mo\u017cliwo\u015b\u0107 wgrania DNA autosomalnego do Family Tree DNA, My Heritage, GEDmatch <\/td>w niekt\u00f3rych firmach nale\u017cy dodatkowo wykupi\u0107 co najmniej roczn\u0105 subskrypcj\u0119<\/td><\/tr>
    mo\u017cliwo\u015b\u0107 wgrania DNA mitochondrialnego do YFull, by pozna\u0107 haplogrup\u0119 mtDNA<\/td><\/td><\/tr>
    wi\u0119cej danych medycznych do analizy<\/td><\/td><\/tr><\/tbody><\/table><\/figure>\n\n\n\n

    Je\u015bli zdecydujemy si\u0119 na test w Family Tree DNA, zobaczymy, \u017ce oferuj\u0105 badanie chromosomu Y na r\u00f3\u017cnych \u201cpoziomach\u201d: Y-37, Y-111 oraz BIG Y-700.<\/p>\n\n\n\n

    Test Y-37 da nam og\u00f3ln\u0105 informacj\u0119 o haplogrupie, na podobnym (lub nawet ni\u017cszym) poziomie szczeg\u00f3\u0142owo\u015bci ni\u017c ten, kt\u00f3rego mo\u017cemy dowiedzie\u0107 si\u0119 wgrywaj\u0105c wynik testu autosomalnego do narz\u0119dzia Y Clade Finder (opisane wy\u017cej). \u201c37\u201d oznacza zbadanie 37 charakterystycznych obszar\u00f3w na chromosomie Y.<\/p>\n\n\n\n

    Test Y-111 r\u00f3wnie\u017c wska\u017ce og\u00f3ln\u0105 informacj\u0119 o haplogrupie. Wynik ten wi\u0119cej powie nam o blisko\u015bci pokrewie\u0144stwa z osobami znajduj\u0105cymi si\u0119 w bazie. Og\u00f3lna zasada m\u00f3wi, \u017ce na im mniejszej ilo\u015bci STR-\u00f3w mamy z kim\u015b r\u00f3\u017cnice, tym bli\u017cej jeste\u015bmy spokrewnieni. Blisko\u015b\u0107 pokrewie\u0144stwa okre\u015bla si\u0119 poprzez dystans genetyczny, im jest mniejszy (czyli mniej r\u00f3\u017cnic mi\u0119dzy dwoma osobami), tym bli\u017csze pokrewie\u0144stwo. Na przyk\u0142ad, na grafice numer 4 widzisz \u201cGenetic Distance: 10 steps\u201d. <\/p>\n\n\n\n

    \"\"
    Grafika 4. Family Tree DNA, przyk\u0142adowy wynik na 111 STR-ach
    \u017ar\u00f3d\u0142o: opracowanie w\u0142asne na podstawie Family Tree DNA
    <\/figcaption><\/figure>\n\n\n\n

    Dystans 10 krok\u00f3w w te\u015bcie Y-111 oznacza, \u017ce na ok. 95% wsp\u00f3lny m\u0119ski przodek mi\u0119dzy dwiema osobami urodzi\u0142 si\u0119 oko\u0142o 1250 roku n.e. (grafika 5).<\/p>\n\n\n\n

    \"\"
    Grafika 5. Dystans genetyczny na 111 STR\u2019ach.
    \u017ar\u00f3d\u0142o: opracowanie w\u0142asne na podstawie Family Tree DNA
    <\/figcaption><\/figure>\n\n\n\n

    Test BIG Y-700 to najbardziej kompleksowe badanie, w ramach kt\u00f3rego sprawdzanych jest najwi\u0119cej marker\u00f3w STR oraz wszystkie pozycje SNP, w wyniku czego otrzymujemy najbardziej szczeg\u00f3\u0142owe informacje o haplogrupie Y-DNA. <\/p>\n\n\n\n

    Istnieje r\u00f3wnie\u017c mo\u017cliwo\u015b\u0107 sprawdzenia pojedynczych pozycji, np. kiedy znamy indywidualne SNP jednej osoby i chcemy sprawdzi\u0107, czy druga osoba r\u00f3wnie\u017c reprezentuje ten sam subk\u0142ad. Jest to du\u017co ta\u0144sze rozwi\u0105zanie (np. na portalu YSEQ sprawdzenie jednego SNP to 19$), jednak nie daje nam pe\u0142nego obrazu informacji. Ale na pewno s\u0105 przypadki, kiedy to rozwi\u0105zanie jest odpowiednie dla danej sytuacji. <\/p>\n\n\n\n

    Na swoim przyk\u0142adzie powiem, \u017ce w pierwszej kolejno\u015bci wybrali\u015bmy dla m\u0119\u017ca test WGS w Dante Labs. Po wgraniu wyniku do portalu YFull, kt\u00f3ry pokazuje drzewo haplogrup, przydzielona zosta\u0142a haplogrupa R1b-S12035, w kt\u00f3rej wsp\u00f3lny m\u0119ski przodek \u017cy\u0142 ok. 2000 lat temu. W por\u00f3wnaniu z wynikami z test\u00f3w autosomalnych, przybli\u017cy\u0142o nas to do wsp\u00f3\u0142czesno\u015bci o 1000 lat, dowiedzieli\u015bmy si\u0119 wi\u0119cej o migracji przodk\u00f3w, jednak wynik ten nadal by\u0142 poza zasi\u0119giem genealogii metrykalnej. Sprawdzi\u0142am, jak wygl\u0105da ta ga\u0142\u0105zka w bazie FTDNA, okaza\u0142o si\u0119, \u017ce potencjalnie s\u0105 tam bli\u017csi krewni. Zdecydowali\u015bmy si\u0119 zrobi\u0107 test BIG Y-700 w FTDNA. Dzi\u0119ki temu, \u017ce ta baza ma wi\u0119cej u\u017cytkownik\u00f3w, haplogrupa zosta\u0142a uszczeg\u00f3\u0142owiona o cztery (!) ga\u0142\u0105zki odnajduj\u0105c krewnego, z kt\u00f3rym wsp\u00f3lny m\u0119ski przodek \u017cy\u0142 w XI wieku, a wi\u0119c kolejne 1000 lat bli\u017cej wsp\u00f3\u0142czesno\u015bci. Wiele os\u00f3b odnajduje bli\u017cszych krewnych, wszystko jednak zale\u017cy od tego, kto na dany moment jest w bazie i jak popularn\u0105 dana osoba reprezentuje haplogrup\u0119. Nasz przyk\u0142ad nie oznacza jednak, \u017ce w Family Tree DNA zawsze znajdziemy dok\u0142adniejsze informacje. Mo\u017ce zdarzy\u0107 si\u0119, \u017ce bli\u017cszych krewnych b\u0119dziemy mieli na portalu YFull, poniewa\u017c akurat te osoby zrobi\u0142y test WGS, a nie w FTDNA i nie b\u0119dzie ich w tej bazie. Podejmuj\u0105c decyzj\u0119 drugi raz, zdecydowa\u0142abym si\u0119 od razu na Family Tree DNA, by by\u0107 w ich bazie oraz wgra\u0107 wynik do YFull. Nie \u017ca\u0142uj\u0119 jednak testu w Dante Labs, poniewa\u017c pe\u0142ne sekwencjonowanie genomu da\u0142o mo\u017cliwo\u015b\u0107 wyci\u0105gni\u0119cia danych medycznych i szczeg\u00f3\u0142owej analizy nutrigenomicznej. Ka\u017cde rozwi\u0105zanie ma swoje plusy i minusy. <\/p>\n\n\n\n

    \"\"
    Grafika 6. Mapa migracji haplogrupy R-S12035
    \u017ar\u00f3d\u0142o: https:\/\/phylogeographer.com<\/a> <\/figcaption><\/figure>\n\n\n\n

    W zale\u017cno\u015bci od tego, jaka jest nasza haplogrupa i kto aktualnie jest w bazie, znajdziemy bli\u017cszych lub dalszych krewnych. Pami\u0119tajmy jednak, \u017ce wci\u0105\u017c pojawiaj\u0105 si\u0119 nowe osoby zainteresowane genealogi\u0105 genetyczn\u0105, a drzewo filogenetyczne haplogrup Y-DNA jest wci\u0105\u017c aktualizowane. <\/p>\n\n\n\n

    Wyb\u00f3r testu Y-DNA to indywidualna kwestia i zale\u017cy od sytuacji. Najbardziej kompleksowym i wygodnym (nie wymagaj\u0105cym obr\u00f3bki danych) rozwi\u0105zaniem jest test BIG Y-700 w FTDNA. Jego minusem jest jednak cena. Je\u015bli prowadzimy np. szeroko zakrojone badania genealogiczne rodziny o danym nazwisku, dobrym wyborem mog\u0105 okaza\u0107 si\u0119 testy WGS, kt\u00f3re s\u0105 ta\u0144sze, dzi\u0119ki czemu mo\u017cemy przebada\u0107 wi\u0119cej os\u00f3b ni\u017cszym kosztem oraz daj\u0105 pe\u0142en pakiet informacji o chromosomie Y (i nie tylko). Test WGS wymaga jednak umiej\u0119tno\u015bci analizy danych (lub zap\u0142acenia za t\u0119 analiz\u0119 ok. 50$) i komputera o odpowiedniej mocy. <\/p>\n\n\n\n

    Podsumowanie<\/h2>\n\n\n\n

    Genetyczne testy chromosomu Y umo\u017cliwiaj\u0105 nam fascynuj\u0105c\u0105 podr\u00f3\u017c po historii naszej rodziny nawet tysi\u0105ce lat wstecz. Mo\u017cemy dowiedzie\u0107 si\u0119, czy i kiedy mieli\u015bmy wsp\u00f3lnego przodka z Miko\u0142ajem Kopernikiem, Karolem Darwinem, J. R. R. Tolkienem, Miko\u0142ajem Tesl\u0105 i wieloma innymi osobami. Dowiemy si\u0119, gdzie \u017cyli nasi przodkowie, na jakich terenach, jak\u0105 przeszli w\u0119dr\u00f3wk\u0119, by dotrze\u0107 do miejsca, w kt\u00f3rym dzi\u015b my \u017cyjemy. <\/p>\n\n\n\n

    Drzewo haplogrup Y-DNA jest wci\u0105\u017c aktualizowane, nie tylko dzi\u0119ki pasjonatom genealogii genetycznej, ale przede wszystkim dzi\u0119ki naukowcom, kt\u00f3rzy badaj\u0105 i analizuj\u0105 szcz\u0105tki archeologiczne. <\/p>\n\n\n\n

    Mo\u017cna \u015bmia\u0142o powiedzie\u0107, \u017ce maj\u0105c wynik testu Y-DNA zapewniamy sobie ciekawe zaj\u0119cie na lata, poniewa\u017c wci\u0105\u017c pojawiaj\u0105 si\u0119 nowe informacje o historycznych spo\u0142eczno\u015bciach, haplogrupach, w bazach pojawiaj\u0105 si\u0119 nowi krewni, z kt\u00f3rymi mo\u017cemy rozwi\u0105zywa\u0107 zagadki naszego pochodzenia i wymienia\u0107 si\u0119 informacjami. Spo\u0142eczno\u015b\u0107 genealog\u00f3w genetycznych jest coraz wi\u0119ksza i bardzo zaanga\u017cowana. Zapisuj\u0105c si\u0119 do projekt\u00f3w tematycznych na FTDNA lub grup na portalach spo\u0142eczno\u015bciowych, otrzymamy odpowiedzi na nurtuj\u0105ce nas pytania i wiele ciekawostek, odno\u015bnik\u00f3w do artyku\u0142\u00f3w naukowych. <\/p>\n\n\n\n

    Zach\u0119cam do zainteresowania si\u0119 t\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 genealogii genetycznej, niezale\u017cnie od tego, czy jeste\u015b kobiet\u0105 czy m\u0119\u017cczyzn\u0105 \ud83d\ude42<\/p>\n\n\n\n

    Je\u015bli chcesz by\u0107 na bie\u017c\u0105co z informacjami ze \u015bwiata genealogii genetycznej, zapisz si\u0119 do mojego newslettera. W prezencie otrzymasz schemat do tworzenia grup genetycznych, kt\u00f3re s\u0105 podstaw\u0105 dobrej organizacji w genealogicznych testach DNA<\/strong>. Wi\u0119cej informacji o grupach genetycznych znajdziesz w artykule Tworzenie i kolorowanie grup genetycznych<\/a>:<\/strong><\/p>\n\n\n\n