Instrukcje dla osób szukających nieznanych dziadków i osób w wyższych pokoleniach z testami DNA

by Marta Sobota

Dotarł_ś do metryki, w której ojciec jest nieznany? A może wiesz, że np. biologicznymi rodzicami babci była inna para niż znana z dokumentów? Dzięki genealogicznym testom DNA możemy poznać nie tylko mapę pochodzenia geograficznego, listę krewnych, z którymi mamy wspólne DNA, ale też dowiedzieć się, kim byli nasi nieznani przodkowie. Osoby, z którymi rozmawiam najczęściej szukają ojca, dziadka lub pradziadka, a w przypadku zagranicznych adopcji, obojga rodziców. W tym artykule opisuję wskazówki, które rekomenduję poszukującym.

Jak to działa?

Nie potrzebujesz mieć wyniku DNA swojej prababci, żeby znaleźć jej ojca. Nie jest potrzebne, by w bazie DNA był nieznany ojciec, by dowiedzieć się, że to on. Wystarczą wyniki potomków babci i potomków lub krewnych nieznanego ojca. By poznać metodologię poszukiwań, polecam mój wykład pt. „Ojciec nieznany czyli jak odnaleźć przodka dzięki testom DNA” z 10. konferencji Geneami. W tytule jest ojciec, ale opisanej metodologii można użyć do odnalezienia dowolnego przodka (maksymalnie około 6 pokoleń wstecz).

Jak przygotować się do poszukiwań nieznanego przodka?

Porozmawiaj z różnymi osobami, które mogą coś wiedzieć o nieznanym przodku. Czasem w rodzinie panuje zmowa milczenia i nie dowiesz się nic. Czasem dowiesz się czegoś od krewnych, znajomych np. po śmierci matki. Strzępki różnych informacji złożone w całość potrafią na późniejszych etapach analizy dać nam cenne wskazówki, że jesteśmy na dobrej drodze.

Zaplanuj, komu zrobisz testy DNA – i nie bez przyczyny pisze tu w liczbie mnogiej, ponieważ warto jest zrobić test nie tylko sobie, ale również osobie/osobom, których wyniki są w stanie rozdzielić nam wynik na np. stronę matki i ojca lub babci i dziadka. Jeśli mamy możliwość zrobienia testu osobie z wyższego pokolenia, otrzymamy więcej informacji genetycznych, ponieważ z każdym pokoleniem tracimy około połowy DNA. Czyli na przykład:

  • jeśli szukamy nieznanego dziadka – jeśli jest taka możliwość, nie robić testu sobie, tylko rodzicowi, który miał nieznanego rodzica + osobie/osobom, które rozdzielą nam wyniki na stronę nieznanego dziadka i znanej babci
  • przykłady można by tu mnożyć, mam nadzieję, że wytłumaczyłam zasadę, która tu działa – mając zrobione dodatkowe testy (tzw. testy referencyjne), jesteśmy w stanie oszczędzić bardzo dużo czasu w analizie naszych matchy. Podam przykład naszych ostatnich, zakończonych sukcesem poszukiwań nieznanego ojca, w których mieliśmy wynik córki nieznanego ojca oraz jej trzech sióstr przyrodnich ze strony matki. Te poszukiwania określamy jako „szybkie”, a w całości zajęły 200 godzin. Gdybyśmy nie mieli dodatkowych testów, czas poszukiwań znacznie by się wydłużył.

Wybór testu DNA

Rekomenduję test AncestryDNA, ponieważ:

  • to największa baza, na chwilę obecną (styczeń 2025), jest w niej 25 milionów osób
  • test z Ancestry można pobrać (tzw. surowe dane) i bezpłatnie wgrać do MyHeritage, Family Tree DNA i GEDMatch
  • testu z innej firmy nie można wgrać do Ancestry (by być w ich bazie, musimy kupić ich test).

Jeśli jest finansowo taka możliwość, można również zastanowić się nad zrobieniem testu w 23andMe.

Być może spotkacie się z opinią, że test MyHeritage jest lepszy od Ancestry, ponieważ w bazie MyHeritage jest więcej Polaków. Proporcjonalnie rzeczywiście tak jest, jednak baza MyHeritage jest mniejsza, 9 milionów osób w styczniu 2025. Wyniki z Ancestry zawsze dają nam dużo informacji, ponieważ nawet jeśli widzicie w swoich wynikach głównie ze Stanów Zjednoczonych, to najczęściej są to potomkowie polskich migrantów, a więc nasi mniej lub bardziej odlegli kuzynowie, których genealogia wnosi ważne informacje do analizy.

Co po otrzymaniu wyników?

Gdy mamy już wyniki:

  1. Pobieramy surowe dane z firmy, w której zrobiliśmy test/testy. Poniżej znajdziecie instrukcje, jak pobrać dane z:
  2. Pliki z danymi wgrywamy do:

Na wyniki w Family Tree DNA i MyHeritage trzeba będzie poczekać 2-5 dni, wyniki w GEDMatch pojawią się w ciągu 48 godzin.

Teraz mamy pełen obraz sytuacji.

Grupa Detektywi DNA / Search Angels

Na facebooku prowadzę grupę Grupa Detektywi DNA / Search Angels, która powstała dla osób, poszukujących nieznanego przodka. Są na niej zarówno poszukujący, jak i osoby, które mają doświadczenie w analizie wyników DNA i podpowiadają, co warto zrobić, by odnaleźć konkretną osobę/osoby.

By dołączyć do grupy, odpowiedz na zadane pytania i napisz post, w którym opisujesz swoją sytuację – czy masz już zrobione testy DNA, może zastanawiasz się komu zrobić. Jeśli masz już wyniki DNA, do których baz zostały wgrane, jak wyglądają najwyższe matche, czy masz rozwiniętą genealogię znanej strony rodziny itd.

Jeśli szukasz nieznanego ojca, matki lub obojga rodziców, przejdź do tego artykułu: Instrukcje dla osób szukających nieznanego ojca / rodziców

Jeśli chcesz poczytać o historiach odnalezionych przodków, znajdziesz je tutaj: Historie

Powodzenia!

0 Komentarz
0

You may also like

Skomentuj